راهکارهای کاهش آهن در بیماران مبتلا به تالاسمی

«تالاسمی» نام گروه ناهمگونی از اختلالات ژنتیکی است که در آن تولید قسمتی از هموگلوبین نرمال و یا تمام آن کاهش یافته که البته ناشی از اختلال ساخت یک یا چند زنجیره هموگلوبین است. مقدار کمی از آهن غذاهایی که مصرف میکنیم، جذب بدن میشود. این میزان جذب هنگامی که هموگلوبین خون پایین است افزایش مییابد. افرادی که هموگلوبین خون آنها پایین است از جمله افرادی که تالاسمی متوسط دارند و یا تالاسمیکهای ماژوری که به طور منظم تزریق خون نمیکنند، میتوانند با رژیم غذایی، نه تنها میزان آهن موجود در مواد غذایی مورد استفاده، بلکه میزان آهن موجود در خون خود را نیز کاهش دهند . آهن گوشت: در گوشتهای قرمز و قسمتهای پررنگ گوشت پرندگان و غذاهای دریایی وجود دارد. جگر یکی از منابع غنی آهن است. افراد مبتلا به تالاسمی بهتر است به جای این گوشتها، غذاهای حاوی پروتئین سویا را مصرف کنند. البته نباید گوشت مرغ و ماهی را به کلی کنار گذاشت زیرا حاوی مواد غذایی با ارزش به ویژه برای کودکان) میباشند. کلسیم موجود در شیر، پنیر و ماست میزان جذب آهن را کاهش میدهد. بهتر است بیماران مبتلا به تالاسمی همراه با غذای گوشتی خود یک لیوان شیر بنوشند و یا در پختن غذاها از شیر استفاده کنند. جذب آهن از مواد غیرگوشتی از قبیل تخممرغ، شکلات، غلات صبحانه (از جمله کورن فلکس)، سبزیجات، میوهها، سبزیجات ریشهدار (مانند سیبزمینی) و حبوبات به مراتب کمتر از جذب آهن موجود در گوشت است، ولی ممکن است تا 20 برابر کمتر متغیر باشد که این امر بستگی به ترکیبات غذاهای مصرفی دارد .غلات: سبوس گندم، ذرت، جوی دوسر، برنج و سویا، آهن جذب شده در بدن را کاهش میدهند و با اثرات ویتامین Cمقابله میکنند. غذاهایی که ویتامین C ندارند، در کاهش جذب آهن موثرند. بهتر است غلات به همراه لبنیات مصرف شود؛ همانند شیر با غلات صبحانه یا ساندویچ پنیر و یا ماکارونی همراه با پنیر .پروتئین سویا نیز میزان جذب آهن در بدن را کاهش میدهد. چای، قهوه و ادویهجات: چای، قهوه و بعضی از ادویهجات (آویشن) از میزان جذب آهن میکاهند، بنابراین بیماران مبتلا به تالاسمی روزانه هر قدر مایلند چای یا قهوه بنوشند (به ویژه همراه با غذا). البته بهتر است آن را با شیر همراه کنند. تولیدات لبنی: شیر، پنیر و ماست که همراه دیگر غذاها مصرف میشوند، از میزان جذب آهن در بدن میکاهند . غذاهایی که جذب آهن از مواد غیرگوشتی را افزایش میدهند عبارتند از: ویتامین :C بهتر است از آشامیدن آبمیوه به ویژه آب پرتقال با غذا یا صبحانه پرهیز شود. به جای آن یک فنجان چای یا قهوه مناسبتر است، زیرا از جذب آهن جلوگیری مینماید. ماءالشعیر جذب آهن را افزایش میدهد، بنابراین از نوشیدن آن با غذا پرهیز نمایید . گوشت، برنج، ماهی و غذاهای دریایی: این غذاها نه تنها حاوی آهن به میزان فراوان هستند، بلکه موجب جذب آهن بیشتری از غذاهای غیرگوشتی نیز میشوند، البته بهتر است همه آنها از برنامه غذایی بیماران تالاسمی حذف نشوند، زیرا دارای مواد مغذی ارزنده دیگری هستند. ترشیجات: موجب جذب بیشتر آهن میشوند. در صورتی که ترشیجات با نان و دانههای چاودار مصرف شوند، میزان جذب آهن باز هم بیشتر خواهد شد. آنتیاکسیدانها در غذا: وجود این مواد در برنامه غذایی به دلیل آنکه از خسارتهای ناشی از اکسیده شدن میکاهند، بسیار ضرورت دارد. همچنین نقش مهمی در پیشگیری از بیماریهای قلبی و سرطان نیز ایفا میکنند.